Kontakt

mgr Łukasz Przelaskowski

telefon kontaktowy:

+48 - 782 - 213 - 727

e-mail: admin@rodprzelaskowskich.com


Skype: poszukiwaczeprzodkow

 


 

Inne źródła kontaktu:

linkedingoogleplus twitter

 


Fanpage:

facebookFundacja Rodu Przelaskowskich Herbu Srzeniawa

facebookPoszukiwacze Przodków - Łukasz Przelaskowski

 



 

Archiwiści rodowi

facebookŁukasz Przelaskowki


facebookJan Przelaskowski

Wyszukiwarka

              

         Etymologia nazwiska, imion pierwszych protoplastów oraz herbu pozwala spojrzeć historycznie  w daleką przeszłość czasu, założyć pewne hipotezy skąd możemy pochodzić, wywodzić, jak otrzymaliśmy/przybraliśmy znane Nam nazwisko, herb, a także jak odczytywać ich znaczenie, pochodzenie.
              

 

 

       Czy Wasyli i Bazyli to dwa różne imiona, czy Bazyli jest pokrewną Wasylego lub zmienioną na Polską? Co oznacza imię Bazyli, jeśli to zupełnie inna nazwa, jakie jego nastarsze ślady
 
      Imię Bazyli wywodzi się z języka greckiego ( ‘królewski; król’; w j. łac. Basilius, Basileus).
     
     Wasyli(j), Wasyl to wschodniosłowiańska forma tego imienia [por. Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego, oprac. M. Malec, Kraków 1995, s. 20].
 
     Zmiana nagłosowej spółgłoski powodowana jest podobieństwem głosek w i b w wymowie oraz zapisie – [в] w cyrylicy czyta się jak [w]. Pierwszy raz w dokumentach staropolskich zanotowano imię Basilio w 1216 r., w formie Bazili w 1490 r. (por. Vasilli 1228 r., Wassilo 1342, Wasyl 1395; zob. Słownik staropolskich nazw osobowych pod red. W. Taszyckiego, t. 1 i 6, Warszawa 1965-67, 1981-83). Obecnie imię Bazyli nosi 3578 mieszkańców Polski (imię Bazyl – 1219). Obydwa najczęściej nadawano w latach międzywojennych, głównie na ziemi białostockiej

 

 

 

     Nazwa herbowa Szreniawa, Śrzeniawa występuje w Słowniku staropolskich nazw osobowych.  Wywodzi się od nazwy osobowej Śrzeniawa lub bezpośrednio motywowanej nazwą miejscową Szreniawa w powiecie miechowskim. Nazwa wsi równa jest nazwie przepływającej przez nią rzeki. Już od czasów Długosza utarło się przekonanie, jakoby znak krzywaśni umieszczony w herbie miał symbolizować rzekę: (Arma) Szenyawa, fluvius Polonius cruce signatum in parte superiori in campo rebeo, a quo domus ipsa denominacionem accepit XV ex. Jednakże bliższe prawdy jest przeświadczenie, że nazwa rodu wzięła się nie tyle od nazwy rzeki, co od nazwy wsi Szreniawa, która wchodziła w skład dóbr najstarszej gałęzi Śreniawitów [Szreniawitów], to jest Kmitów i Kurowskich. Por. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, część 6. Nazwy heraldyczne, s. 59 oraz W. Semkowicz, Drużyna i Śreniawa. Studium Heraldyczne, K. Hist XIV, 1900, s. 200-218.

       

 

 

Proszę o zinterpretowanie mego nazwiska Przelaskowski i jego etymologi. Najstarsze zapiski pokazują mój ród na 1560 rok, którego protoplastą był Wasyli - więc i opis znaczenia jego imienia oraz synów Konstantego i Samuela.
 
 
Nazwisko Przelaskowski (Przelas-k+owski), jak już pisaliśmy, pochodzi od apelatywu przełazić, przeleźć ‘przejść’, do którego dodano rozbudowany sufiks nazwiskotwórczy –(ow)ski. Por. K. Rymut, Nazwiska Polaków, Kraków 2001, s. 307. Przyjmuje się, że nazwiska na  –ski stanowią formy derywowane (pochodne) o wielofunkcyjnym charakterze formantu: tworzenie nazwisk odmiejscowych, odapelatywnych (pochodzących od nazwy pospolitej)  i patronimicznych (od innej osobowej nazwy własnej). Por. K. Skowronek, Współczesne nazwisko polskie, Kraków 2001, s. 154-155. Na terenie całego kraju (dane ze Słownika nazwisk współcześnie  w Polsce używanych) notuje się 114 nosicieli. Najwięcej w byłym województwie szczecińskim: 29. 
 
Imię Wasyl wywodzić należy z greki. Znaczyło wówczas tyle, co ‘król, wódz; królewski’. Przejęte zostało do łaciny jako Basilius, Basileus, w staro-cerkiewno-słowiańskim przyjęło zaś formę Vasilii, Vasil. Na Kresach Południowych Bazyli to Wasyli, Wasyl. Imię bardzo częste we wschodniej Słowiańszczyźnie. Por. M. Malec, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków 1994, s. 196. Wzmiankowany Wasyli mógł być zatem bojarem ruskim, jak to Pan sugerował – to najbardziej prawdopodobna ewentualność przez Pana proponowana.
 
Imię Konstanty to łacińskie cognomen (przydomek) Constantinus utworzone od cognomen Constans ‘silnie stojący, stały’ z przyrostkieminus. Przejęte zostało do greki, scs, staroukraińskiego. Jest to imię cesarzy i władców rzymskich i bizantyjskich oraz kilku świętych. Por. M. Malec, op. cit, s. 264. 
 
Imię Samuel pochodzi z hebrajskiego shemu ‘imię’ i el ‘Bóg’, co znaczy ‘imię Boga’. Przejęte do greki i łaciny. Por. M. Malec, op. cit, s. 321.
 
        Oczywiście pozostaje jeszcze temat adopcji Pana przodków do jakiegoś innego rodu z przekształceniem nazwiska i pozyskaniem herbu Szreniawa. Niestety nie jest to już zagadnienie onomastyczne.
 
 
      Ważnym uzupełnieniem skany z archiwalnych dokumentów / heraldycznych wydań, dostępnych w Polsce oraz za granicą, gdzie znajdują się potwierdzenia na pozycję szlachecką i dworzańską rodu Przelaskowskich herbu Srzeniawa.
 
 

1. Stanisław Dumin, Sławomir Górzyński, Polskie Towarzystwo Heraldyczne, Towarzystwo heraldyczno - genealogiczne w Moskwie, Spis szlachty wylegitymowanej w guberniach grodzieńskiej, mińskiej, mohylewskiej, smoleńskiej i witebskiej, Warszawa 1992,
 

 

2. S. J. Starykoń, Kaspzycki, ksiądz Michał Dmowski, Polska encykopedia szlachecka, t. X, s. 116,

 

 

3. Gajl Tadeusz, Herby Szlacheckie Polski Porozbiorowej 1772 - 1918,Gdansk 2005,

Copyright by Łukasz Przelaskowski 2010. Wykonanie: Anhor